Ruchy na rzecz obrony praw zwierząt są coraz popularniejsze i zdobywają coraz więcej zwolenników. Ich zwolennicy walczą o godne warunki ich hodowli i trzymania w domu. Przeciwstawiają się hodowlom przemysłowym, trzymaniu psów na łańcuchu, bezsensownym polowaniom oraz testowaniu leków i kosmetyków na zwierzętach. Wielu obrońców zwierząt swoje poglądy wyraża w stylu życia – przechodząc na wegetarianizm lub weganizm. To nie tylko rodzaj diety, ale przede wszystkim życie zgodne z naturą i poszanowaniem godności wszystkich istot żyjących. Oba ruchy wiele łączy, ale wiele też różni. W naszym artykule wyjaśniamy na czym polegają najważniejsze podobieństwa i różnice.
Weganizm a wegetarianizm
Wegetarianizmem określa się wszystkie diety, które nie zawierają mięsa, ale również te bardzo restrykcyjne, które poza mięsem odrzucają spożywanie warzyw (frutarianizm). Skupimy się jednak na wskazaniu podobieństw i różnic między wegetarianizmem i weganizmem, ponieważ to dwie najpopularniejsze diety. Niby podobne, a jednak bardzo różne.
Wegetarianizm
Wbrew pozorom nie jest wynalazkiem współczesnym. Pierwsi wegetarianie znani byli już w II tysiącleciu p.n.e. Potem rozprzestrzenił się na innych kontynentach. Najczęściej przejście na wegetarianizm miało podłoże religijne.
Obecnie zwolennicy wegetarianizmu kierują się głównie motywami moralnymi i zdrowotnymi. Nie chcą przyczyniać się do cierpienia zwierząt hodowanych przemysłowo i do zanieczyszczenia środowiska. Wiele osób rezygnuje z mięsa również ze względów zdrowotnych. Nie ma co ukrywać, mięso produkowane na skalę przemysłową często naszpikowane jest antybiotykami, sterydami i innymi środkami chemicznymi, które zwiększają masę zwierząt lub drobiu. Potem niestety przenikają one do naszego organizmu.
W wegetarianizmie mięso zastępują produkty wegetariańskie, powstałe z roślin oraz nabiału czy jajek . Poza mięsem eliminują także smalec, żelatynę, ryby oraz owoce morza. Czasami poprzestają tylko na diecie, czasami przechodzą na zdrowy tryb życia lub na znacznie szerszy, ale bardziej restrykcyjny weganizm.
Weganizm
Traktowany jest jako odmiana wegetarianizmu, ale właściwie jest to krok dalej w diecie bezmięsnej. Produkty wegańskie nieco różnią się od wegetariańskich. Weganie w swojej diecie eliminują nie tylko produkty mięsne ale także wszystkie produkty pochodzenia zwierzęcego. Ich dieta nie zawiera mleka, produktów nabiałowych, jajek, a nawet miodu. Produkty białkowe zastępowane są przede wszystkim warzywami strączkowymi, głównie soją. To z soi produkowane jest mleko, ser (tofu) oraz różnego rodzaju kotleciki, gulasze.
Weganizm to nie tylko kwestia diety, to przede wszystkim filozofia życia polegająca na empatii wobec wszystkich istot żyjących. Weganie nie noszą futer, odzieży i butów ze skóry.
Podobieństwa i różnice
Weganizm i wegetarianizm wykazują wiele podobieństw. Przede wszystkim jest to odrzucenie produktów mięsnych, zarówno surowych, jak i przetworzonych, np. wędliny, pasztety. Obie diety wykluczają także spożywanie ryb i owoców morza.
W obu dietach mięso zastępowane jest produktami roślinnymi, głównie warzywami, owocami oraz kaszami. Dobrze zbilansowana dieta wegetariańska i dieta wegańska powinna dostarczyć organizmowi wszystkich niezbędnych składników odżywczych. Dieta wegetariańska białko pochodzenia zwierzęcego zastępuje białkiem pochodzącym z produktów nabiałowych i jajek. Dieta wegańska zastępuje białko głównie produktami wytwarzanymi z soi i innych warzyw strączkowych. Obie diety bogate są w owoce i produkty mało przetworzone.
Weganie w miarę możliwości spożywają produkty surowe, ewentualnie duszą je przez krótki czas. Wegetarianie dopuszczają w swojej diecie smażenie potraw na olejach roślinnych.
Dla wegetarian i wegan ważna jest nie tylko dieta i spożywanie określonych produktów, ale także styl życia. W obu przypadkach jest to życie zgodne z naturą, ale weganie rozumieją to bardzo szeroko i równocześnie bardzo restrykcyjnie. Nie używają odzieży, która zawiera materiały pochodzące z chowu zwierząt, np. wełny. Nie uczestniczą w wydarzeniach z udziałem zwierząt, jak wystawy psów, kotów, pokazy cyrkowe, nie odwiedzają zoo. Walczą o to, by zwierzęta żyły na wolności, w swoim naturalnym środowisku.
Pod tym względem wegetarianie są bardziej tolerancyjni. Oczywiście walczą o prawa zwierząt i zapewnienie im godnych warunków życia, ale równocześnie kupują swetry z wełny lub odzież i galanterię ze skóry.
Jak przejść na wegetarianizm?
Wiele osób chciałoby przejść na dietę wegańską lub wegetariańską, ale obawiają się jej skutków zdrowotnych. Jasno trzeba powiedzieć, że dobrze zbilansowana dieta pozbawiona produktów pochodzenia zwierzęcego jest całkowicie bezpieczna dla zdrowia. Nawet jest dla niego bardzo korzystna. Duża ilość warzyw i owoców zastępująca w diecie mięso zapobiega rozwojowi wielu chorób cywilizacyjnych, przede wszystkim cukrzycy, nadciśnienia tętniczego, miażdżycy. Unikanie produktów pochodzenia zwierzęcego przeciwdziała otyłości oraz wysokiemu poziomowi cholesterolu.
Oczywiście podstawowym warunkiem jest dostarczenie organizmowi wszystkich niezbędnych mikro i makroelementów oraz witamin. Nie ma z tym jednak większego problemu, jeżeli dieta jest zróżnicowana, a produkty są dobrej jakości od sprawdzonych producentów.
Jeżeli wiemy już, że weganizm i wegetarianizm są bezpieczne, to czas na zmianę swojej diety. Absolutnie nie można tego robić z dnia na dzień, organizm a przede wszystkim kubki smakowe muszą stopniowo przyzwyczajać się do smaków i zapachów charakterystycznych w diecie wegetariańskiej. Najważniejsza jest przede wszystkim pozytywna motywacja w odrzuceniu mięsa i produktów odzwierzęcych. To ja chcę dla własnego zdrowia i dla dobra zwierząt, a nie dlatego, że taka jest moda i presja środowiska.
Na wegetarianizm lub weganizm należy przechodzić stopniowo ograniczając spożywanie mięsa pod różnymi postaciami. Początkowo należy zwiększać porcje warzyw i owoców, potem stopniowo należy wprowadzać produkty sojowe oraz inny nasion strączkowych. W diecie wegetarian i wegan odgrywają one bardzo istotną rolę ponieważ są źródłem cennego białka. Z kaszami, mąkami z pierwszego przemiału nie powinno być większych trudności.
Jeżeli jakaś potrawa nam nie odpowiada to należy z niej zrezygnować i powrócić do niej po pewnym czasie, kiedy kubki smakowe już się przyzwyczają. Nic na siłę.
Przejście na weganizm jest znacznie trudniejsze, ponieważ w diecie nie ma produktów odzwierzęcych, przede wszystkim mleka i serów i jajek. Weganie mleko krowie lub kozie zastępują głównie mlekiem sojowym, ale także kokosowym lub ryżowym. Zamiast tradycyjnego sera białego używają sera tofu produkowanego z mleka sojowego. Szczególnie w jego przypadku należy stawiać na produkty wysokiej jakości, te kupowane w marketach mogą skutecznie do nich zniechęcić.
Weganie nie tylko restrykcyjnie przestrzegają diety, ale także zdrowego stylu życia opartego na życiu w zgodzie z naturą. Wybierają warzywa i owoce eko, czyli uprawiane na terenach nieskażonych oraz bez stosowania środków chemicznych. Dzięki temu są zdrowe i zawierają wszystkie potrzebne składniki.
Wegetarianie i weganie to obecnie duża grupa konsumentów, o którą dbają nie tylko sklepy ze zdrową żywnością, ale także lokale gastronomiczne. Początkowo tylko nieśmiało dodawały do swojego menu potrawy wegetariańskie i wegańskie. Obecnie w całej Polsce funkcjonuje kilkadziesiąt a może kilkaset lokali gastronomicznych serwujących dania wegańskie. Niektóre z nich zdobyły europejską renomę i zostały wyróżnione w rankingu Big7Travel. To jeden lokal z Krakowa i jeden z Warszawy. Oba lokale nie narzekają na brak klientów, nawet mięsożerców, którzy chcą porównać smak tradycyjnych kebabów lub schabowych z tymi wegańskimi. I wychodzą bardzo zdziwieni, bo obie wersje równie im smakują.
Zarówno dieta wegetariańska jak i wegańska nie stanowią żadnego zagrożenia dla zdrowia pod warunkiem, że są dobrze zbilansowane. Największe zagrożenie może stanowić niedobór witaminy B12, D, wapnia, żelaza, nienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3. To właśnie dlatego obie diety bogate są w warzywa zielone, strączkowe, orzechy, ziarna sezamu, słonecznika , suszone owoce, oleje roślinne. Różnorodność składników pozwala na skomponowanie dań o zróżnicowanym smaku. Dodatkowo ich przygotowanie nie zajmuje dużo czasu. Czasami wystarczy 15 minut, by obiad był gotowy.
Artykuł partnerski.